تحلیل و ارزیابی رمزگشایی علامه طباطبایی از مسئلة طینت

دسته ای از اخبار در میراث حدیثی شیعه‏،تفاوت آدمیان را در آفرینش را مطرح می کند و از پیوند ایمان و کفر، با طینت آدمیان سخن می گوید. ظاهر این روایات، دال بر سعادت و شقاوت ذاتی انسان و نفی اختیار آدمی در رقم زدن عاقبت خویش و در نتیجه گرایش به جبر است. بسیاری از محدثانواندیشمندان امامیه،به تبیین مفاد این روایات و حل اشکالات آنهاپرداخته­اند. علامه طباطبایی با طرح الگویی جامع، بر اساس مبانی حکمت صدرایی به تحلیل محتوایی این احادیث پرداخته است. وی با حمل طین بر ماده زمینی ای که بدن انسان را می سازد و سپس نفس انسان از آن برمی خیزد؛ تاثیر آن را بر سعادت و شقاوت انسان در حد اقتضا دانسته و مستلزم جبر نمی داند. این مقاله ضمن بیان تحلیل علامه، مبانی آن را تبیین می کند و در نهایت راه حل ارائه شده در دیدگاه علامه برای اشکالات را ارزیابی می کند.